disponeringen

Disponeren is een Nederlands werkwoord dat in uiteenlopende contexten wordt gebruikt en meestal verwijst naar het bepalen hoe middelen, tijd of goederen worden georganiseerd, toegewezen of ter beschikking gesteld binnen een bepaald plan of regels. Het omvat zowel het plannen als het daadwerkelijk toewijzen en beheren van wat nodig is om een doel te bereiken. In algemeen taalgebruik kan disponeren slaan op het op orde brengen van een rooster, het toewijzen van medewerkers aan een taak, of het vrijgeven van budgetten.

Etymologisch is disponeren afgeleid van het Latijnse disponere, wat zoiets als uiteen zetten of ordenen betekent. In het Nederlandse taalgebied is de term daardoor vooral beladen met ideeën over organisatie, control en bevoegdheid: iemand die kan disponeren heeft de mogelijkheid om over middelen en zaken te beslissen en ze beschikbaar te stellen.

Toepassingsgebieden zijn onder meer management en bedrijfsvoering, financiën, logistiek en juridische context. In management gaat het om het identificeren van behoeften, het plannen van nodige middelen (personeel, apparatuur, geld), het autoriseren van uitgaven en het bewaken van de inzet met ruimte voor bijsturing. In financiën verwijst disponeren naar de bevoegdheid om budgetten te besteden of tussen posten te verschuiven. Juridisch gezien kan disponeren betekenen dat iemand bevoegd is om over een zaak te beschikken, wat samenhangt met beschikkingsbevoegdheid. In de praktijk betekent disponeren meestal een cyclisch proces van inventariseren, plannen, goedkeuren, beschikbaar stellen, volgen en bijsturen.

Zie ook: Beschikking, Dispositie, Budgettering, Resource allocation.