dierenproeven

Dierenproeven, ook wel dieronderzoek genoemd, zijn procedures waarbij levende niet-menselijke dieren worden gebruikt om wetenschappelijke kennis te vergaren of de veiligheid en werking van producten te beoordelen. Doeleinden variëren van biomedisch onderzoek en toxicologisch testen tot onderwijs en trainingsdoeleinden.

In de geschiedenis van de wetenschap hebben dierproeven een prominente rol gespeeld in de ontwikkeling van medicijnen, vaccins en diagnostische technieken. Tegelijkertijd hebben maatschappelijk debat en ethische bezwaren geleid tot strengere normen en een grotere focus op het welzijn van proefdieren.

Regelgeving in de Europese Unie vereist dat dierproeven plaatsvinden volgens strikte regels ter bescherming van dieren. Richtlijn 2010/63/EU bepaalt normen voor huisvesting, veterinaire zorg en pijnbestrijding, en vereist ethische beoordeling door erkende commissies voordat een proef mag plaatsvinden. Doel is onnodig lijden te voorkomen en procedures te optimaliseren met humane eindpunten.

Alternatieven en het 3R-principe bieden een kader om dierenonderzoek te beperken. Vervangen, verminderen en verfijnen vormen de basis. Waar mogelijk worden in-vitro-systemen, computersimulaties, organoïden en andere mensgerichte modellen ingezet. Wanneer dierenproeven toch noodzakelijk zijn, worden het aantal dieren beperkt en de procedures zodanig ontworpen dat pijn en stress tot een minimum worden beperkt.

De huidige situatie is regionaal verschillend en onderwerp van publiek debat. In de Europese Unie is het testen van cosmeticaproducten op dieren grotendeels verboden. Elders bestaan uiteenlopende regelgeving. De discussie richt zich op wetenschappelijke validiteit, ethische afwegingen en de continue ontwikkeling van betere alternatieven.