delineëren

Delineëren is een werkwoord in het Nederlands dat betekent: het duidelijk afbakenen of beschrijven van de kenmerken, grenzen of belangrijke elementen van iets, of het nauwkeurig tekenen van een gebied, object of begrip. Het gaat om het schetsen van precieze lijnen of criteria waardoor een duidelijk onderscheid of grens ontstaat.

Het woord is afgeleid van het Latijn delineare, letterlijk ‘een lijn tekenen’, via historische leenvormen in andere talen. In het gebruik behoudt delineëren de connotatie van precisie en expliciet maken: wat precies wel en niet behoort tot een bepaald gebied, concept of categorie.

Delineëren vindt men in uiteenlopende vakgebieden. In cartografie en geografie wordt het gebruikt om geografische grenzen of kartografische ontwerpen af te bakenen. In ruimtelijke ordening en planologie verwijst het naar het aanduiden van zones, functies en grenzen tussen gebiedstypen. In recht en beleid kan delineeren het afbakenen van jurisdicties, verantwoordelijkheden of wettelijke criteria omvatten. In de geneeskunde en radiotherapie wordt het toegepast om tumoren en omliggende anatomische structuren zorgvuldig te delineeren voor diagnostiek of behandeling. In wetenschap en academische schrijfsels wordt delineeren gebruikt om concepten, processen of argumenten helder te definiëren en te onderscheiden van verwante begrippen.

Een kenmerk van delineëren is de nadruk op duidelijkheid en reproduceerbaarheid: de omschrijving of tekening moet voor anderen trouw zijn aan de afgesproken grenzen of criteria. Het is verwant aan, maar onderscheidt zich van afbakenen (meer juridisch of ruimtelijk) en omschrijven (meer beschrijvend en karakteriserend).