omschrijven

Omschrijven is een Nederlands werkwoord met meerdere verwante betekenissen. In de meest algemene zin betekent het: iets in detail beschrijven, de kenmerken, grenzen of betekenis ervan expliciet uiteenzetten. Een tweede veelgebruikte betekenis is parafraseren: een tekst of uitspraak herformuleren in andere woorden, zonder de essentie van de inhoud te veranderen. In beide gevallen gaat het om het verduidelijken of herformuleren van wat bedoeld wordt, met aandacht voor precieze formulering of interpretatie.

Etymologisch komt omschrijven van om- en schrijven, waarbij om- wijst op een herziende of rondom vorm gevende actie en schrijven het vastleggen in taal. In de moderne taal verwijst omschrijven meestal naar het expliciet vastleggen van kenmerken of het in eigen woorden geven van informatie. De term onderscheidt zich daarmee van eenvoudiger beschrijven, doordat omschrijven vaker gericht is op herformulering of afbakening.

Het werkwoord is transitief: iemand omschrijft iets of iemand anders. Veelvoorkomende objecten zijn een gebied, een proces, een tekst of een begrip. De uitdrukking in eigen woorden omschrijven is bijzonder gebruikelijk in onderwijs en academisch schrijven. In formele contexten kan omschrijven ook verwijzen naar het formuleren van definities, criteria of grenzen.

Zie ook: parafraseren, reformuleren, beschrijven, definitie. Dit artikel biedt een beknopt overzicht van de belangrijkste betekenissen en het gebruik van het woord omschrijven in hedendaags Nederlands.