consensusproces

Een consensusproces is een gestructureerde methode voor groepsbesluitvorming die erop gericht is breed draagvlak te creëren voor een voorstel. In tegenstelling tot besluitvorming op basis van meerderheid streeft een consensusproces ernaar bezwaren en zorgen serieus te nemen en zo tot een oplossing te komen waar de groep achter staat en die kan worden uitgevoerd.

Bij consensus gaat het om consent in plaats van unanimiteit. Een voorstel wordt aangenomen wanneer er geen gegronde bezwaar is. Dit vereist vaak dat aanwezige bezwaren zijn onderzocht, gemodificeerd of mogelijk beantwoord met een alternatief. Een neutrale facilitator bewaakt gelijkwaardigheid, duidelijke grondregels en een efficiënte doorlooptijd.

De gebruikelijke fasen zijn: voorbereiden en informatie verzamelen; belangen en zorgen exploreren; voorstellen ontwikkelen en becommentariëren; een besluit nemen via een consensusronde of consent-procedure; implementatie en follow-up. Methoden zoals ronde bijeenkomsten, amendementen en notulen bevorderen transparantie en verantwoording.

Voordelen van een consensusproces zijn grotere legitimiteit, acceptatie en inzet voor uitvoering, terwijl nadelen onder meer langere besluitvorming, risico op stagnering bij complexe kwesties en afhankelijkheid van ervaren facilitation kunnen zijn. Succes hangt af van een cultuur van open communicatie en professionele facilitering.

Toepassingsgebieden omvatten vrijwilligersorganisaties, gemeentelijke participatie, onderwijs en zorginstellingen, en collaboratieve projecten zoals open-source-initiatieven. Het kan worden geïntegreerd met andere besluitvormingsmodellen, mits duidelijke afspraken over rollen, tijdlijnen en escalatie bij onopgeloste bezwaren.