compensatieregeling

Een compensatieregeling is een formeel systeem waarbij slachtoffers van bepaalde gebeurtenissen, fouten of overheidsbesluiten een financiële vergoeding kunnen ontvangen. Regelingen worden door overheden, instellingen of bedrijven opgezet en kunnen zowel op nationaal als regionaal niveau bestaan. Ze komen vaak tot stand zonder dat aansprakelijkheid in rechte hoeft te worden vastgesteld, maar sommige regelingen berusten op aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid van de veroorzaker.

Belangrijkste kenmerken zijn: doel (financiële verlichting van schade en vereenvoudiging van compensatieprocessen), reikwijdte van de vergoeding (medische kosten, inkomensverlies, schade aan eigendommen en soms niet-financiële schade), toelatingscriteria (bijv. betrokkenheid bij een gespecificeerd incident of beleidsbesluit, verblijf in een aangewezen gebied), vastgestelde bedragen of berekeningsmethoden, en de procedures voor aanvraag, beoordeling en betaling. Regelingen kunnen no-fault zijn, waardoor bewijslast beperkt is, of vereisen dat aansprakelijkheid wordt vastgesteld.

Het proces omvat meestal het indienen van een aanvraag met bewijsstukken, beoordeling door een onafhankelijke commissie of bevoegde instantie, besluitvorming en uitbetaling, gevolgd door een mogelijke bezwaarprocedure of beroep. Regelingen zijn vaak sneller en minder kostbaar dan volledige rechtsprocedures en worden gefinancierd uit overheidsbudgetten, specifieke fondsen of premies in een verzekeringsachtig systeem. Toezicht en transparantie worden doorgaans gewaarborgd via regelgeving, rapportages en evaluaties.

Toepassingsgebieden variëren van natuurrampen en industriële ongevallen tot medische fouten of beleidsbesluiten die slachtoffers raken. Kritiek kan bestaan uit beperkte toegankelijkheid, ondercompensatie of gebrek aan rechtsbescherming bij afwijzing; voorstanders wijzen op efficiëntie en het beperken van langdurige rechtsprocedures.