chroomzuur

Chroomzuur is de chemische naam voor de zurige oplossing van chroom(VI) die ontstaat wanneer orthochroomtrioxide (CrO3) in water oplost. In waterige media kan chroomzuur bestaan onder verschillende vormen, zoals H2CrO4, HCrO4− en CrO4^2−, afhankelijk van de pH. In sterk zure oplossingen kan ook Cr2O7^2− voorkomen. Solid chroomzuur als apart kristallijn bestanddeel is niet stabiel; de stof wordt meestal aangetroffen als oplossing of in combinatie met sterke zuren.

Voorbereiding en eigenschappen: Chroomzuur wordt gevormd door CrO3 in water op te lossen. De zuurgraad en de aanwezigheid van zuren bepalen welke chromium(VI) species predominant zijn. Het oplossel is een krachtige oxidator; het blijft actief in zure omgevingen en kan katalytisch reageren met organische verbindingen. Door de aanwezigheid van Cr(VI) ionen kan het reageren met verschillende substraten en uiteindelijk Cr(VI) naar Cr(III) reduceren.

Reacties en toepassingen: Een van de bekendste toepassingen is als oxidator in de Jones-oxidatie, waarbij chromaat/chromic acid (CrO3 in zure media) primaire alcoholen omzet tot carboxzuren en secundaire alcoholen tot ketonen. Aldehyden uit primaire alcoholen worden vaak verder geoxideerd tot carboxzuren. Chromaatverbindingen worden ook in andere organische oxidaties gebruikt en historisch voor glas- en metaalbehandeling, maar het gebruik is afgenomen vanwege milieuproblemen en gezondheidsrisico’s.

Veiligheid en milieu: Chroom(VI) verbindingen, waaronder chroomzuur, zijn hoogtoxisch en kankerverwekkend. Ze zijn sterk irriterend voor huid, ogen en luchtwegen en kunnen bij inademing of langdurige blootstelling ernstige gezondheidseffecten veroorzaken. Milieubelasting is significant; verwijdering en afval moeten volgens regelgeving als gevaarlijke stof gebeuren in gespecialiseerde faciliteiten.