buitencontractelijke

Buitencontractelijke aansprakelijkheid is een term uit het civiele recht die verwijst naar aansprakelijkheid voor schade die ontstaat buiten een contractuele relatie om. Met andere woorden: de schade ontstaat zonder dat daar een overeenkomst aan ten grondslag ligt tussen de betrokken partijen.

In veel rechtsstelsels, waaronder het Nederlandse, wordt buitencontractelijke aansprakelijkheid vooral geregeld via twee concepten. Ten eerste is er de onrechtmatige daad (of onrechtmatige handeling), waarbij iemand jegens een ander onrechtmatig handelt en daardoor schade veroorzaakt. Voorwaarde hiervoor zijn meestal de handeling zelf, een toerekenbare schuld of kans op schade en een causaal verband met de geleden schade. Ten tweede bestaan er vormen van risicoaansprakelijkheid, waarbij schade ontstaat door bepaalde risicovolle activiteiten, eigendom of producten, waarvoor de aansprakelijke partij onder omstandigheden toch aansprakelijk kan zijn zelfs zonder culpa kon worden aangetoond. Daarnaast speelt productaansprakelijkheid vaak een rol, waarbij een producent aansprakelijk kan zijn voor letsel of schade veroorzaakt door een defect product, onafhankelijk van schuld.

Veel voorkomende voorbeelden zijn schade door een verkeersongeluk zonder contract tussen partijen, schade door nalatigheid van een professional, of schade door een defect product. Verdedigingen bestaan doorgaans uit afweer van causaliteit, eigen schuld, wettelijke rechtvaardiging of toestemming van de benadeelde, en in sommige situaties kan medeaansprakelijkheid leiden tot een vermindering van aansprakelijkheid.

Buitencontractelijke aansprakelijkheid staat in contrast met contractuele aansprakelijkheid, die voortvloeit uit een schending of niet-nakoming van een contract. In de praktijk kunnen beide vormen tegelijk of afwisselend van toepassing zijn, afhankelijk van de relatie en de aard van de schade.