bodemgebonden

Bodemgebonden is een term in de Nederlandse aard-, bodem- en plantkunde die aangeeft dat iets gerelateerd is aan of primair plaatsvindt in de bodem. Het kan verwijzen naar organismen die in de bodem leven en zich voortplanten, naar processen die sterk afhankelijk zijn van bodemeigenschappen, of naar ziekteverwekkers die zich via de bodem verspreiden. Het tegenovergestelde is bovengronds of luchtgebonden.

In de plantgezondheid worden veel ziekten bodemgebonden genoemd, omdat de veroorzakers in de bodem blijven bestaan en wortels van planten infecteren wanneer contact met besmette bodemdeeltjes plaatsvindt. Voorbeelden van bodemgebonden ziekteverwekkers zijn schimmels en oömyceten zoals Verticillium, Fusarium, Rhizoctonia, Phytophthora en Pythium. Deze pathogenen kunnen in de bodem overleven als sporen of sclerotien en verspreiden zich bij vochtige omstandigheden. Beheersing vereist doorgaans integrale strategieën zoals gewasrotatie, het toepassen van resistente rassen, goede drainage en zorgvuldig bodembeheer (pH, organische stof, bodemstructuur).

Bodemgebondenheid heeft ook een ecologisch aspect: het beschrijft organismen met een sterke voorkeur voor specifieke bodemhabitats en beperkte dispersie, zoals bepaalde bacteriën, nematoden en andere bodemorganismen die afhankelijk zijn van de bodemstructuur en -vocht.

In onderzoek wordt aandacht besteed aan bodemgebonden factoren door middel van bodemmonsters, analyse van bodemeigenschappen (pH, vocht, organische stof) en detectiemethoden voor bodempathogenen, waaronder moleculaire technieken. De term benadrukt daarmee de centrale rol van de bodem als milieu en reservoir voor verschillende levensvormen en processen.