beschrijfbaar

Beschrijfbaar is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets in woorden kan worden vastgelegd of dat er een samenhangende beschrijving van mogelijk is. Het begrip wordt vaak gebruikt in discussies over wat met taal kan worden vastgelegd en hoe helder een beschrijving kan zijn. De term wordt doorgaans toegepast op fenomenen, objecten of concepten die expliciet kunnen worden beschreven met kenmerken, definities of relaties.

Etymologie en grammaticaal gebruik: beschrijfbaar is opgebouwd uit het werkwoord beschrijven en het achtervoegsel -baar, dat mogelijkheid aangeeft. De bijbehorende nominale vorm is beschrijfbaarheid; een situatie kan gekenmerkt worden door een hoge of lage beschrijfbaarheid afhankelijk van de precisie en volledigheid van de beschrijving. Beschrijfbaar wordt meestal als adjektief gebruikt, bijvoorbeeld: "Dit fenomeen is beschrijfbaar met een duidelijke definitie." In sommige contexten wordt ook gesproken van omschrijfbaar, wat subtiel anders kan betekenen (parafraseren of herformuleren).

Toepassingsgebieden: beschrijfbaarheid komt in verschillende disciplines voor, zoals linguïstiek, filosofie, cognitieve wetenschappen en de exacte wetenschappen. In de filosofie kan men onderzoeken of een verschijnsel volledig beschrijfbaar is, terwijl in de informatica over beschrijfbare modellen wordt gedacht die door formules of regels kunnen worden vastgelegd. Tegelijk kunnen sommige verschijnselen gedeeltelijk beschrijfbaar zijn en wijzen andere aspecten op beperkingen van taal of theorieën.

Antoniemen en verwante termen: onbeschrijfelijk (indescribable) verwijst naar wat niet of nauwelijks in woorden kan worden vastgelegd. Beschrijfbaarheid is nauw verwant aan begrippen als beschrijving, definieerbaarheid en omschrijfbaarheid, waarbij elke term een eigen nuance heeft.

Zie ook: onbeschrijfelijk, beschrijving, beschrijven, beschrijfbaarheid.