bekostigingsmodel

Een bekostigingsmodel is een systeem of raamwerk waarin vastgelegd wordt hoe financieringstromen lopen tussen zorgverleners, financiers en cliënten of patiënten. Het beschrijft wie betaalt wie, voor welke diensten, tegen welke prijs, en onder welke voorwaarden prestaties, risico’s en budgetten worden verdeeld. Bekostiging streeft doorgaans naar doelstellingen zoals betaalbaarheid, toegankelijkheid, kwaliteit en efficiëntie en kan wettelijk, publiekrechtelijk of contractueel geregeld zijn. De keuze voor een model beïnvloedt afstemming, prikkels en verantwoording binnen een sector.

Veel gebruikte typen in de gezondheidszorg zijn: fee-for-service (betaling per verleende dienst), capitation (betaling per ingeschreven cliënt per periode), gebundelde betaling (betaling voor een hele behandeling of zorgpad), en diagnose-behandelingscombinaties (DBC) of soortgelijke DRG-systemen die een vaste prijs toekennen aan een behandeltraject. Andere modellen zijn globale budgetten of prijsprikkels zoals pay-for-performance en value-based betaling. In combinatie kunnen modellen ook hybride vormen aannemen.

Ontwerpoverwegingen: bekostiging moet prikkels afstemmen op gewenste uitkomsten, maar kan ook ongewenste bijeffecten veroorzaken zoals onderbehandeling of kiezen van patiënten. Vereist: heldere definities, betrouwbare meetinstrumenten, audit en governance. Transparantie en stakeholderparticipatie helpen bij de acceptatie en implementatie.

Naast zorg kan bekostiging ook in andere sectoren voorkomen, zoals onderwijs en maatschappelijke ondersteuning, waar overheden budgetten en contracten gebruiken om leveringen en prestaties te sturen.