aangeborenfarmacologisch

Aangeboren farmacologisch is een term die in de geneeskundige literatuur wordt gebruikt om verschillen in de werking van geneesmiddelen die vanaf de geboorte aanwezig zijn te beschrijven. De term verwijst naar factoren die genetisch bepaald zijn of anderszins aangeboren en die de farmacokinetiek (hoe het lichaam het geneesmiddel opneemt, verdeelt, afbreekt en uitscheidt) en de farmacodynamiek (de biochemische werking en effecten op receptoren of cellulaire doelwitten) van geneesmiddelen beïnvloeden.

Het begrip wordt vaak gebruikt in het kader van farmacogenomica en farmacodynamische variatie. Voorbeelden zijn genetische varianten in geneesmiddel-metaboliserende enzymen (zoals CYP2D6, CYP2C9, NAT2) die leiden tot traag of snel metabolisme, wat de optimale dosering en het risico op bijwerkingen beïnvloedt. Ook transporter- en doelwitgenen (zoals SLCO1B1, VKORC1) kunnen aangeboren bepalend zijn voor plasmaconcentraties of gevoeligheid voor werking.

Daarnaast is het relevant in de neonatale en pediatrische farmacologie, waar aangeboren factoren zowel genetisch als ontwikkelingsmatig van invloed zijn op farmacokinetische parameters. Aangeborene varianten dragen bij aan interindividuele verschillen in doseringsbehoefte en veiligheid.

Relatie tot andere termen: de term sluit aan bij farmacogenetica en farmacogenomica, maar is geen gangbare officiële classificatie; in de literatuur kan men steeds vaker spreken over aangeborene farmacologische varianten of genetisch bepaalde farmacokinetische en farmacodynamische verschillen.