Zeefvaten

Zeefvaten zijn de belangrijkste transporteenheden van het floeemsysteem in planten. Ze bestaan uit opeenvolgende zeefcellen die door zeefplaten met elkaar zijn verbonden. Via deze kanalen kunnen opgeloste organische stoffen, zoals suikers, aminozuren en hormonen, over lange afstanden worden getransporteerd van de aanmaakplaatsen (bronnen) naar plaatsen waar ze nodig zijn of opgeslagen (zwarms). Bij veel gymnospermen komen zeefcellen voor in plaats van volledig gevormde zeefvaten, maar bij de meeste angiospermen vormen zeefvaten lange rijen verbonden cellen.

Structuur en differentiatie: Zeefcellen zijn aan rijping levende cellen die hun kern en meeste andere organellen verliezen, maar ze behouden protoplasma en verbindingen via plasmodesmata. Zeefplaten aan de uiteinden bevatten poriën die de continuïteit van het sap mogelijk maken. Tussen zeefcellen en naburige scheinzellen bevinden zich companion cells, die metabolische ondersteuning verlenen en reguleren dat de ladings- en lossingsprocessen van suikers plaatsvinden. Het transport is vaak afhankelijk van plasmodesmata die het symplastische pad vormen tussen de betrokken cellen.

Transportmechanisme: De translocatie vindt doorgaans plaats van bronnen naar sinks en wordt beschreven door de drukstroomhypothese. Suiker wordt in de bron geladen in de zeefvaten door companion cells via opladers en protonentransen, wat een hoge osmotsche druk oplevert en water uit de xylem laat binnenstromen. Hierdoor ontstaat een hydrostatische druk die het sap langs de zeefvaten stuurt. Bij de bestemming wordt suiker weer verwijderd uit de zeefvaten en teruggeroeid als water weer naar de xylem stroomt.

Samenvatting: Zeefvaten vormen het centrale transportweefsel van de plant, opgebouwd uit verbonden zeefcellen met zeefplaten, ondersteund door companion cells, en werken via osmotische drukverschillen om suikers en andere opgeloste stoffen door de plant te verplaatsen.