Wateropname

Wateropname is het proces waarbij water wordt opgenomen of door een systeem wordt verplaatst. De term komt voor in biologie, hydrologie en bouwmaterialen en verwijst naar de beweging van water langs een potentiaalgradiënt of via transportmechanismen met gevolgen voor groei, regulatie en structuur.

In planten vindt wateropname voornamelijk plaats via de wortels uit de bodem. Water beweegt door wortelharen langs osmose en actief transport, afhankelijk van waterpotentiaal en mineralen. Het verplaatst via apoplastische en symplastische routes naar het xyleem en wordt vervolgens verplaatst door de transpiratie-stroom. Factoren zoals bodemvocht, zoutgehalte, temperatuur en worteloppervlak beïnvloeden de opname, die cruciaal is voor turgor, fotosynthese en nutriëntenopname.

In mensen en dieren omvat wateropname zowel drinken als water uit voedsel. Water wordt grotendeels opgenomen in de dunne darm; een kleiner deel vindt opname in de dikke darm. De waterbalans wordt gereguleerd door dorstgevoel, hormonen en de nieren, met antidiuretisch hormoon (ADH) en aldosteron als belangrijke regulators. Tekorten of overmatige inname kunnen leiden tot uitdroging of hyponatriëmie.

Ook in bouwmaterialen en bodems is wateropname een relevante eigenschap: materialen zoals hout en cement kunnen water absorberen. De mate van absorptie beïnvloedt vochtgehalte, scheurvorming en duurzaamheid en is relevant voor ontwerp en onderhoud.

Meting vindt plaats met gravimetrie, vochtmeters en sensoren voor vocht- of waterpotentiaal; in de biologie wordt opname vaak uitgedrukt als volume water per tijd per oppervlak of worteloppervlak.