Verliesbias

Verliesbias, vaak aangeduid als verliesaversie, is de neiging om verliezen sterker te vermijden dan gelijke winsten te zoeken. Deze asymmetrische evaluatie van uitkomsten beïnvloedt hoe mensen risico’s nemen, beslissingen wegen en voorkeuren vormen in uiteenlopende contexten.

Het concept komt uit de prospecttheorie van Kahneman en Tversky (1979). Daar wordt gesteld dat mensen geen lineaire waarde hechten aan geld: verliezen wegen zwaarder dan winsten van dezelfde omvang en het referentiepunt bepaalt wat als verlies of winst telt.

De verliesfunctie is scheef: relatief steiler bij verliezen dan bij winsten, waardoor de daling in tevredenheid bij een verlies groter is dan de stijging bij een vergelijkbare winst. Die asymmetrie verklaart onder meer het endowment effect en terughoudendheid bij risicovolle keuzes.

Verliesaversie wordt gemeten met economische experimenten en waarnemingen, en is relevant voor beleid en marketing. In praktijk kan het leiden tot meer garanties, voorkeur voor de status quo en duidelijke framing-effecten, waarbij dezelfde uitkomst anders wordt gewaardeerd afhankelijk van de formulering als verlies of als winst.

Kritiek en nuance: verliesaversie is waarschijnlijk contextafhankelijk en cultuurgebonden; het is geen vaste eigenschap en kan variëren met taak, waarschijnlijkheid en tijdsbeperkingen. Sommige onderzoeken tonen kleinere of afwezige effecten aan bij lange termijn beslissingen of bij bepaalde populaties.

In vakgebieden zoals financiën, onderhandelingen en beleid speelt verliesaversie een belangrijke rol in hoe risico’s worden beheerd en hoe keuzes worden gepresenteerd.