Vergeeft

Vergeeft is de derde persoon enkelvoud presente tijd van het Nederlandse werkwoord vergeven, wat betekent iemand anders verontschuldigen, vergeven of gunstig stemmen. Het infinitief van de stam is vergeven. De tegenwoordige tijd verloopt als: ik vergeef, jij vergeeft, hij/zij vergeeft, wij vergeven, jullie vergeven, zij vergeven.

Etymologie en verwante begrippen: vergeven is opgebouwd uit het prefix ver- en geven, letterlijk “geven” met de betekenis van verlenen of schenken. In deze combinatie ontwikkelde het zich van ‘een vergiffenis schenken’ naar het moderne begrip van vergeving of pardon. Het zelfstandig naamwoord vergiffenis (of vergiffenis) en vergeving zijn nauw verwant aan de werkwoordsvorm vergeeft.

Gebruik en syntax: vergeeft wordt meestal transitief gebruikt, met een direct object dat aanduidt wat wordt vergeven, vaak een fout of zonde. Voorbeelden: “De moeder vergeeft haar zoon zijn fout.” “God vergeeft zonden.” De reflexieve vorm komt voor in uitdrukkingen zoals “jezelf vergeven” (het proces van vergeving door jezelf). In religieuze contexten is vergeeft gangbaar in zinsneden als “God vergeeft” of “God vergeeft zonden.”

Kontext en nuance: vergeeft kan zowel een alledaags als een formeel of religieus register hebben. Het woord beschrijft een menselijke daad van vergeving of een morele/ethische houding en wordt vaak gebruikt in discussies over vergiffenis, verzoening en compassie. Vergiffenis en vergeving zijn enige tijdsverwante termen; vergiffenis verwijst vaak naar een moreel of religieus proces van vergeving.