Veiligheidsklimaat

Het veiligheidsklimaat verwijst naar de gedeelde percepties van medewerkers over hoe veiligheid in de organisatie wordt aangepakt en gewaardeerd. Het omvat hoe serieus management veiligheid neemt, welke regels bestaan, en in hoeverre medewerkers vertrouwen dat veiligheidsredenen prioriteit hebben in dagelijkse taken.

Het begrip komt uit veiligheidscultuur- en klimaatonderzoek in de organisatiepsychologie. Het is gebaseerd op het idee dat percepties op team- en afdelingsniveau de veiligheidsgedragingen en de incidenten beïnvloeden, en dat klimaat kan verschillen tussen afdelingen en thus meetbaar is.

Belangrijke dimensies zijn de toewijding van het management aan veiligheid, de effectiviteit van communicatie over veiligheid, de betrokkenheid van medewerkers bij veiligheidsactiviteiten, de training en beschikbare middelen, en de openheid om incidenten en bijna-incidenten te melden en van fouten te leren.

Metingen gebeuren doorgaans met gestandaardiseerde vragenlijsten die percepties over deze dimensies kwantificeren. Resultaten worden geaggregeerd naar team- of afdelingsniveau en vergeleken in tijd en tussen eenheden. Validiteit en culturele aanpassingen zijn daarbij belangrijk.

Een sterk veiligheidsklimaat gaat samen met veiliger gedrag, betere naleving van procedures en een grotere meldingsbereidheid van near-misses, wat mogelijk leidt tot minder ongevallen. Klimaat kan veranderen met leiderschapsveranderingen en beleidsbeslissingen.

Het veiligheidsklimaat is een perceptie van de huidige veiligheidsprioriteit en -bewustzijn; het verschilt van veiligheidscultuur, die breder en dieper kan zijn. In de praktijk gebruiken organisaties klimaatmetingen bij veiligheidsinterventies en audits om knelpunten te identificeren en gerichte acties te plannen.