Tropismen

Tropismen zijn gerichte groeireacties van plantendelen op een externe prikkel, zoals licht, zwaartekracht of aanraking. Bij tropismen groeit een deel van de plant hierdoor richting of af van de prikkel. Het onderliggende mechanisme berust meestal op een asymmetrische verdeling van groeihormonen, vooral auxine, dat de celuitrekking aan één zijde stimuleert.

Phototropisme is de reactie op licht. Scheuten groeien meestal naar het licht (positief phototropisme) terwijl wortels van oorsprong van het licht weg groeien (negatief phototropisme). Blauwlichtreceptoren (fototropine) detecteren de richting van het licht en sturen auxine naar de donkerste zijde, waardoor die zijde sneller uitrekt en de plant zich naar het licht buigt.

Geotropisme (gravitropisme) is gericht op zwaartekracht. In wortels is de positieve gevoeligheid voor zwaartekracht duidelijk: auxine stapelt zich aan de onderzijde op, wat de celuitrekking remt en de wortel naar beneden buigt. Scheuten vertonen juist negatieve geotropie: auxine hoopt aan de onderzijde, waardoor de scheut juist naar boven groeit.

Hydrotropisme verwijst naar groeiant toward vocht. Wortels groeien naar gebieden met meer beschikbaar water; de signaalroutes zijn complex en omvatten vaak auxine- en abscidezuurgerelateerde signaling.

Thigmotropisme omvat reacties op aanraking, zoals klimplanten die rondom objecten wikkelen. Bij aanraking ontstaan calcium- en andere signaalgolven die asymmetrische groei en curling veroorzaken.

Chemotropisme beschrijft reacties op chemische stimuli, bijvoorbeeld pollenhalghormones die groei richting een chemische bron sturen. Tropismen dragen bij aan optimalisatie van lichtenergie, wateropname en ondersteuning, en vormen een kernonderdeel van plantenherselrespons en ontwikkeling.