Terugwerkende

Terugwerkende is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat een werking beschrijft die zich uitstrekt tot het verleden. In het gebruik wordt vaak de uitdrukking met terugwerkende kracht toegepast, wat betekent dat een regel, besluit of regeling retroactief geldt en invloed heeft op gebeurtenissen of feiten die hebben plaatsgevonden voordat de maatregel werd aangenomen. Het begrip wordt vooral gebruikt in wetgeving, fiscale regelgeving en bestuursbesluiten, maar kan ook in andere beleidsterreinen voorkomen. Een retroactieve maatregel is doorgaans bedoeld om onrechtstreeks schade te herstellen of ongelijkheid te corrigeren, of om technische of administratieve redenen juist te kunnen uitvoeren.

Terugwerkende is afgeleid van terug (achter) en werkend (werkend); letterlijk terugwerkend betekent het dat iets terug in de tijd lijkt te werken. De bijwoordelijke uitdrukking met terugwerkende kracht is de gebruikelijke manier om retroactiviteit aan te geven.

In juridische context geldt vaak dat retroactiviteit onder strikte voorwaarden past. In veel rechtsstelsels, met name op strafrechtelijk gebied, is retroactiviteit beperkt door het legaliteitsprincipe: men mag geen straf opleggen voor feiten die nog niet strafbaar waren geweest onder de wet. Civiele en administratieve regels kunnen wel retroactief zijn, mits expliciet in de tekst en in overeenstemming met constitutionele en EU-rechtelijke normen.

Zie ook ex post facto, retroactieve wet, wet met terugwerkende kracht, juridische retrospectieve werking.