Synergistisch

Synergistisch is een bijvoeglijk naamwoord dat in het Nederlands (en het Duits) wordt gebruikt om te verwijzen naar synergie: de interactie tussen componenten waarbij het gecombineerde effect groter is dan de som van de afzonderlijke effecten. De term is afgeleid van het Griekse sunergia, letterlijk “samen werken”, en is wijd verbreid in wetenschappelijke en professionele contexten om dergelijke samenwerking te beschrijven.

In de farmacologie en geneeskunde ontstaat een synergistisch effect wanneer twee of meer stoffen hun effecten versterken wanneer ze samen worden toegediend, vaak mogelijkmakend bij lagere doseringen en verbeterde effectiviteit. In biologie en ecologie treden synergistische interacties op tussen genen, enzymen of soorten, die functies zoals metabolisme, weerstand of ecosysteemproductiviteit verbeteren. In het bedrijfsleven verwijst synergistisch naar waarde die ontstaat bij het combineren van afdelingen, producten of merken.

Dit concept verschilt van additiviteit en antagonisme. Bij synergie is het gecombineerde effect groter dan het optelde effect; het kan contextafhankelijk zijn en is niet altijd wiskundig meetbaar. Methoden zoals de combinatie-index (CI) en isobolografie worden in de farmacologie gebruikt om synergie te kwantificeren; in management is de beoordeling vaak kwalitatief.

Notitie: “synergistisch” is vooral in Nederlandse en Duitse tekstueel voorkomende usage; verwante termen zijn “Synergie” en “Synergetik”. In wetenschappelijke, medische en organisatorische literatuur beschrijft het een positieve interactie die waarde toevoegt.