Sterilisering

Sterilisering is het proces waarbij alle vormen van micro-organismen, inclusief sporen, uit een voorwerp, vloeistof of omgeving worden verwijderd of onherroepelijk inactief gemaakt. In de gezondheidszorg en industrie is sterilisering essentieel om besmetting en infectie te voorkomen. Het kan betrekking hebben op medische instrumenten en apparatuur, farmaceutische producten, materialen zoals naalden en verpakkingen, en op voedsel- of drankenverpakkingen.

Er bestaan verschillende methoden: warmtebehandeling (stoom onder druk in autoklaven bij circa 121°C; droge hitte), filtratie (0,2 μm of kleiner), chemische sterilisatie (gasvormige middelen zoals etheenoxide, waterstofperoxide-plasma) en bestraling (gamma- of elektronstraal). De juiste methode hangt af van het materiaal, de kwetsbare componenten en de vereiste sterilisatieniveaus. Voor validatie en kwaliteitscontrole worden indicatoren en sporetesten gebruikt; verpakkingen moeten na de procedure intact blijven en de sterilisatie-indicatoren moeten positief zijn.

In medische context verwijst sterilisering ook naar reproductieve sterilisering: permanente anticonceptie door tubale ligatie bij vrouwen of vasectomie bij mannen. Deze procedures zijn doorgaans onomkeerbaar en vereisen geïnformeerde toestemming, uitleg over risico’s en alternatieven. Ethiek en autonomie spelen een belangrijke rol bij klinische beslissingen, en zorgvuldige voorlichting is daarbij van belang.

Zie ook: asepsis, desinfectie.