Stelwoorden

Stelwoorden is een term uit de Nederlandse grammatica die verwijst naar woorden die worden gebruikt bij het stellen van vragen of bij het aanwijzen van onbekende elementen in een zin. In veel grammaticale beschrijvingen worden stelwoorden behandeld als vragende woorden, oftewel vraagwoorden, die een directe of indirekte vraag inleiden.

De belangrijkste stelwoorden zijn onder meer wie, wat, welke, wat voor soort, waar, wanneer, waarom, hoe en hoeveel. Deze woorden kunnen functioneren als zelfstandig woord in een vraag, als onderdeel van een verbale constructie, of in samengestelde vormen als waarmee, waarover, waarom niet enzovoort. Stelwoorden kunnen zowel als voornaamwoorden optreden (bijv. Wie belt er?) als als bijwoorden of sleutelwoorden in zinnen zoals Waar ga je naartoe? Hoe laat ben je thuis? Hoeveel kost het?

Gebruik in directe en indirecte vragen onderscheidt zich vaak in de zinsvolgorde. Directe vragen met stellende woorden hebben vaak een inversie van onderwerp en persoonsvorm: Wie belt er? Wat eet jij? In indirecte vragen blijft de normale volgorde behouden en wordt vaak een voegwoord gebruikt, zoals: Ik vraag me af wie er belt. Indirecte ja/nee-vragen komen vaak met of: Ik vraag me af of hij komt.

Veelstelwoorden kunnen ook gecombineerd worden met een voor- of voegwoordgroep (waarmee, waarover, waarmee, waarmee). Ze spelen zo een cruciale rol bij de informatieverwerving en het verwerven van specificiteit in zinnen.

Zie ook: vraagwoord.