Statistiekconcepten

Statistiekconcepten vormen het fundament van het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens. Kernbegrippen zijn populatie, steekproef en variabele. De populatie omvat alle eenheden waarover men uitspraken wil doen; een steekproef is een deelverzameling die representatief moet zijn voor de populatie. Een variabele is een kenmerk dat bij verschillende eenheden kan verschillen, zoals lengte of geslacht. Het meetniveau van een variabele bepaalt hoe de data kunnen worden geanalyseerd (nominaal, ordinaal, interval, ratio).

Descriptieve statistiek beschrijft data met samenvattingen zoals centrale tendenties (gemiddelde, mediaan, modus) en spreiding (range, standaarddeviatie). Inferentiële statistiek gebruikt steekproefsgegevens om conclusies over de populatie te trekken, vaak via kansrekening en statistische modellen. Verdelingen geven aan hoe waarnemingen probabilistisch zijn; de normale verdeling is een veelvoorkomend model vanwege het centrale limiet-theorema.

Belangrijke concepten in statistiek zijn betrouwbaarheid en validiteit van metingen, bias en representativiteit van de steekproef. Een veelgebruikte aanpak is hypothesetoetsing met p-waarden; een betrouwbaarheidsinterval geeft aan tussen welke grenzen de populatieparameter met een vast vertrouwen ligt.

Relaties tussen variabelen worden onderzocht met correlatie en regressie; correlatie meet de sterkte en richting van een lineaire relatie, regressie voorspelt een afhankelijke variabele op basis van een of meer onafhankelijke variabelen. Data en methoden vereisen aandacht voor aannames, bias en datakwaliteit, omdat deze factoren de geldigheid van conclusies bepalen. Statistiekconcepten vormen zo een raamwerk voor evidence-based besluitvorming in diverse vakgebieden.