Stabilisatieoperaties

Stabilisatieoperaties zijn internationale inspanningen gericht op het herstellen van stabiliteit na gewelddadige conflicten. Ze combineren militaire aanwezigheid, civiele deskundigheid en diplomatie om de veiligheid te herstellen, legitieme overheden te ondersteunen en toegang tot humanitaire hulp te waarborgen.

De hoofddoelstellingen zijn het beëindigen van geweld, het herstellen van basisdiensten, en het beschermen van de rechtsstaat en mensenrechten, terwijl ook opbouw van governance-capaciteiten en langdurige stabiliteit worden nagestreefd. Daartoe horen vaak activiteiten zoals ontwapening, demobilisatie en reïntegratie (DDR) en hervorming van de veiligheidssector (SSR), zodat lokale instellingen veilig en responsief kunnen opereren.

Actoren en mandaat: stabilisatieoperaties worden uitgevoerd door internationale coalities waaronder de Verenigde Naties, regionale organisaties zoals de Europese Unie, NAVO of de Afrikaanse Unie, en betrokken lidstaten. Civiele organisaties en NGO’s leveren vaak expertise. Het mandaat wordt doorgaans vastgesteld door de VN-Veiligheidsraad of regionale organisaties en kan variëren van bescherming van burgers en stabilisering tot ondersteuning van vredeopbouw en verkiezingsprocessen.

Aanpak en fasering: operaties combineren militaire aanwezigheid met civiele deskundigheid op gebieden als governance, rechtsstaat en dienstverlening. Typische fasen zijn: directe veiligheidszorg; ontmanteling van gewapende groeperingen; demobilisatie en reïntegratie; veiligheidssector hervorming; institutionele capaciteitsopbouw; rechtsstaat en mensenrechten; en verkiezingsondersteuning plus wederopbouw van infrastructuur.

Uitdagingen en voorbeelden: belangrijke uitdagingen zijn soevereiniteitskwesties, coördinatie tussen militaire en civiele actoren, capaciteitsgebrek en humane toegang. Voorbeelden van stabilisatieoperaties zijn Kosovo (KFOR), Liberia (UNMIL) en Mali (MINUSMA), evenals de Centraal-Afrikaanse Republiek en andere post-conflictcontexten.