Spanvolgorde

Spanvolgorde, ook wel fasevolgorde genoemd, is een begrip uit de elektrotechniek dat verwijst naar de volgorde waarin de wisselspanningen van de meerdere fasen van een driefasig systeem hun maximale waarde bereiken. In een standaard driefasennetwerk staan de fasen doorgaans 120 graden ten opzichte van elkaar; de spanvolgorde geeft aan welke fase eerst leidt en welke fasen volgen. Veelgebruikte volgordes zijn R-S-T en R-T-S, waarbij R, S en T de afzonderlijke fasen aangeven. De exacte notatie kan per land of installatie variëren (bijv. A-B-C of L1-L2-L3).

Het bepalen van de spanvolgorde is belangrijk bij de bediening en aansluiting van driefasige apparatuur. Een juiste volgorde voorkomt ongewenste rotorrotatie in motoren, zorgt voor correcte synchronisatie met het net of met andere machines en voorkomt schade aan beschermings- en stuursystemen. Bij generatoren, synchronisatie op het net en bij directe opstartconfiguraties speelt de fasevolgorde een cruciale rol.

Hoe spanvolgorde te bepalen: gebruik een fasevolgordemeter of fase-rotatiemeter die aangeeft of de volgorde R-S-T of R-T-S is. Ook eenvoudige drie-lamp testers geven vaak de volgorde weer. Bij het wijzigen van de volgorde hoeft vaak slechts twee geleiders omgewisseld te worden, wat de rotatie van een motor kan veranderen. Werk bij spanningsmetingen altijd met de spanningsbron uitgeschakeld en label de aansluitingen.

Zie ook: fasevolgorde, driefasensysteem, fase-rotatie, netkoppeling.