Smeerstoffen

Smeerstoffen, oftewel lubricants, zijn vloeistoffen of vaste stoffen die wrijving en slijtage tussen bewegende delen verminderen. Ze vormen doorgaans een film tussen oppervlakken, dragen warmte af, beschermen tegen corrosie en helpen afdichtingen te behouden. De toepassing en prestaties hangen af van factoren zoals temperatuur, belasting, snelheid en het materiaal van de contactoppervlakken.

Smeerstoffen worden hoofdzakelijk ingedeeld naar basisolie en verdikkers. Basisoliën kunnen mineralenolie, synthetische oliën (zoals PAO, esters of polyalkyleen glycolen) of mengsels daarvan zijn. De keuze van basisolie bepaalt grotendeels de viscositeit en chemische stabiliteit. Additieven zorgen voor extra functies zoals anti-slijtage, anti-oxidatie, corrosiebescherming, demping en detachering.

Naast smeerolie zijn er vetten of greases, waarin olie gebonden is met een verdikkende stof (bijv. lithium-, calcium- of polyurea-verdikkingen). Er bestaan ook vaste smeermiddelen zoals grafiet of molybden disulfide voor speciale toepassingen. Biogebaseerde of voedselveilige smeermstoffen worden gebruikt waar contact met voeding of het milieu relevant is.

Belangrijke eigenschappen zijn onder meer viscositeit (ook vastgesteld volgens normen zoals ISO VG), anti-slijtage- en EP-additieven, oxidatiestabiliteit, warmtebestendigheid, corrosiebescherming en compatibiliteit met materialen. De selectie van smeerstoffen hangt af van de omgevingstemperatuur, belastingklasse, snelheid en onderhoudsintervallen, en kan worden gisprint volgens normen zoals ISO 6743/ISO 12925 en testmethoden zoals ASTM D445.

Toepassingen omvatten automobielmotoren en transmissies, industriële mechanische aandrijvingen, hydraulische systemen en lagerassemblies. Veiligheid, milieubehoud en opslagvoorschriften zijn eveneens belangrijke overwegingen bij het gebruik en beheer van smeerstoffen.