Protocollen

Protocollen zijn overeengekomen regels en procedures die bepalen hoe mensen, organisaties of systemen met elkaar omgaan. Ze schetsen wie wat doet, wanneer acties plaatsvinden en welke informatie nodig is om tot een gewenste uitkomst te komen. Door vastgestelde protocollen is consistente communicatie, veiligheid en interoperabiliteit mogelijk, terwijl interpretatie en fouten worden beperkt.

In informatica en telecommunicatie verwijst protocol naar een verzameling regels voor de uitwisseling van informatie tussen twee of meer systemen. Protocollen definiëren formaten van berichten, volgorde van gebeurtenissen, foutafhandeling en adressering. Veel gebruikte protocollen zijn TCP/IP voor transport, HTTP(S) voor webverkeer, SMTP voor e-mail en FTP voor bestandsoverdracht. Organisaties zoals IETF, ISO, IEC en ITU ontwikkelen en publiceren de standaarden, vaak in opeenvolgende lagen zoals in het OSI- of TCP/IP-model.

Medische protocollen zijn behandel- of zorgpaden die gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs. Ze geven aan welke diagnostiek, welke behandelingen en in welke volgorde toegepast worden bij bepaalde aandoeningen. Doel is consistente, veilige en efficiënte zorg. Klinische protocollen worden regelmatig herzien na nieuw bewijs of veranderde omstandigheden.

Diplomatie en formele evenementen hebben ook protocollen: regels voor etiquette, rangorde, openbaar optreden en ontvangsten. In bredere zin kan ook computerbeveiliging spreken van beveiligingsprotocollen, zoals encryptie- en sleuteluitruilprotocollen die privacy en integriteit van communicatie waarborgen (bijv. TLS).

Protocollen ontstaan via consensus binnen gemeenschappen van gebruikers, bedrijven of overheden. Ze kunnen open zijn en publiek beschikbaar (open standaarden) of proprietair. Ontwikkeling gebeurt vaak via internationale of nationale organisaties en vormt de basis voor interoperabiliteit en samenwerking over grenzen en sectoren heen.