rangorde

Rangorde is de gestructureerde volgorde waarin leden, objecten of concepten zijn gerangschikt volgens hun rang of status binnen een systeem. Een rangorde toont wie prioriteit heeft of welk niveau iemand of iets inneemt ten opzichte van anderen. Het concept wordt toegepast in sociale, organisatorische en natuurlijke contexten.

De term komt van rang (positie van een persoon of object) en orde. In het Nederlands wordt vaak ook hiërarchie gebruikt; rangorde beklemtoont de geordende opeenvolging zelf, soms als synoniem voor de relatieve positie binnen een hiërarchie.

In vele diersoorten bepaalt de rangorde wie toegang heeft tot voedsel, partners en troepen. Dit kan een lineaire piramide zijn, zoals bij kippen (de zogenoemde pecking order), of complexer bij primaten.

Bij mensen wordt rangorde vastgelegd in formele structuren (rangen, functieniveaus, loonschalen) en in informele verhoudingen (invloed, reputatie). Een duidelijke rangorde vergemakkelijkt besluitvorming en taaktoewijzing, maar kan ook persisteren van machtsongelijkheid en omgangsvormen veroorzaken. In organisaties is de span of control en commandostructuur gerelateerd aan rangorde.

Rangorde kan als ordinale categorie worden gemeten door scores en rangorde-methoden. Belangrijk is dat verschillen tussen opeenvolgende posities niet per definitie gelijk zijn; ranking is nuttig voor prioritering maar kan gevoelig zijn voor de gebruikte methode.

Rangorde blijft een centraal begrip in sociologie, bedrijfsleven en biologie, en is onderwerp van discussie over flexibiliteit, egalitarisme en efficiëntie.