Proeflezen

Proeflezen is het laatste controleproces voorafgaand aan publicatie. Het richt zich op het opsporen van taalfouten en onduidelijkheden en op het verhogen van de leesbaarheid en consistentie van de tekst. Het doel is een publikatiesklare en betrouwbare tekst, geschikt voor het beoogde medium en publiek.

Tijdens het proeflezen letten lezers op zaken zoals spelling, grammatica en interpunctie; maar ook op zinsbouw, typografische keuzes, hyphenatie en de consistentie van namen, afkortingen en cijfers. Daarnaast wordt gekeken naar de logische opbouw en de woordkeuze, zodat zinnen duidelijk en eenduidig zijn. Inhoudelijke controle en feitelijke juistheid vallen vaak onder factchecking of redactie en worden niet altijd door de proeflezer gedaan.

Een proefleesproces kan handmatig gebeuren of ondersteund worden door redactionele of spellingtools. Proeflezers leveren vaak een correctieversie met markeringen en een overzicht van afwijkingen of een samenvatting van de belangrijkste aandachtspunten. De proeflezing vindt meestal na een redactionele bewerking plaats, maar kan ook aan het eind van het redactietraject staan.

Proeflezen komt voor bij boeken, tijdschriften, websites en academische teksten. In professionele omgevingen levert een onafhankelijke proeflezer extra zekerheid wat betreft kwaliteit en leesbaarheid. Verdeling van taken hangt af van afspraken; doorgaans behandelt proeflezen taalkundige en typografische aspecten, terwijl inhoudelijke redactie en factchecking elders plaatsvinden.