Prestatiegebaseerd

Prestatiegebaseerd is een benadering waarbij besluiten, beloningen of financiering worden gekoppeld aan meetbare resultaten of prestaties van een persoon, team of organisatie. Het doel is om prikkels te aligneren met gewenste uitkomsten en zo effectiviteit en verantwoording te vergroten. De term wordt in verschillende contexten gebruikt, waaronder personeelsbeleid, financiering van zorg en onderwijs, en publiekbeleid.

Toepassingsgebieden zijn onder meer prestatiegebaseerde beloning (zoals bonussen of salarisverhogingen bij het bereiken van targets), prestatiegebaseerde financiering of bekostiging (waarbij uitgaven of subsidies afhankelijk zijn van meetbare resultaten), en prestatiegebaseerde evaluatie of contractering (waarbij evaluaties en leveringen worden gemeten aan de hand van indicatoren). In de praktijk kunnen zowel kwantitatieve metrics als kwalitatieve beoordelingen een rol spelen, vaak in combinatie met doelstellingen op korte en lange termijn.

Voordelen van prestatiegebaseerde systemen zijn onder meer betere afstemming van incentives op gewenste uitkomsten, verhoogde verantwoording, en stimulering van verbetering en efficiëntie. Nadelen zijn onder meer de kwetsbaarheid voor meetfouten en gegevensverstoringen, de kans op ‘gaming’ van indicatoren, een overmatige focus op meetbare aspecten ten koste van kwaliteit, en mogelijke ongelijkheid of demotivatie bij bepaalde groepen.

Bij ontwerp en implementatie is het essentieel om duidelijke, betrouwbare metrics te kiezen, perverse prikkels te voorkomen, en systematische evaluatie en aanpassing mogelijk te maken.