Politiebevoegdheden

Politiebevoegdheden zijn de wettelijke bevoegdheden die aan politieorganisaties en individuele politiediensten zijn toegekend om wetten te handhaven, openbare orde te bewaren en de veiligheid van burgers te beschermen. Het rechtskader omvat nationale wetgeving, regels en procedures, en waar mogelijk Europese en internationale mensenrechtenverdragen. Deze bevoegdheden zijn bedoeld om effectief te kunnen optreden, maar ook om misbruik te voorkomen door toezicht en rechtsbescherming.

Veelvoorkomende bevoegdheden zijn onder meer staande houden en controleren van personen en voertuigen, het geven van bevelen om bepaalde handelingen na te laten, aanhouding en vasthouden voor verhoor, en het in beslag nemen van voorwerpen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen politiediensten ook binnentreden in gebouwen of ruimten, met toestemming of op grond van een bevel, en onder spoedeisende omstandigheden zonder toestemming. Daarnaast kan de politie gegevens verzamelen, identificeren en, in samenwerking met justitie, verdachten vervolgen of aanwijzingen uitwisselen.

Tijdens het gebruik van deze bevoegdheden gelden waarborgen zoals proportionaliteit, noodzakelijkheid, en subsidiariteit, en respect voor de rechten van burgers en verdachten, zoals het recht op informatie, het recht op bijstand van een advocaat en het recht om te zwijgen. Toezicht en verantwoording komen via interne controles, onafhankelijke toezichthouders en rechterlijke procedures. Politiebevoegdheden kunnen per land verschillen, maar hun gemeenschappelijke doel is om een rechtsstatelijke orde te handhaven en de veiligheid van de samenleving te waarborgen.