Patiëntgerelateerde

Patiëntgerelateerde is een aanduiding die in de gezondheidszorg wordt gebruikt om zaken aan te duiden die rechtstreeks bij de patiënt horen. In onderzoek en klinische praktijk verwijzen patiëntgerelateerde factoren naar kenmerken en omstandigheden van de patiënt zelf die invloed hebben op gezondheidsuitkomsten, behandelkeuzes en de beleving van zorg. Deze factoren worden doorgaans onderscheiden van ziektegerelateerde factoren (de aard en ernst van de aandoening), behandelgerelateerde factoren (effecten of bijwerkingen van behandeling) en systeem- of omgevingsfactoren (zorgorganisatie en toegankelijkheid).

Veel genoemde patiëntgerelateerde factoren zijn onder andere leeftijd, geslacht, comorbiditeit en functionele status, maar ook cognitieve capaciteit, gezondheidsvaardigheden en gezondheidsliteracy. Daarnaast spelen overtuigingen over ziekte en behandeling, voorkeuren en doelen van de patiënt, motivatie en zelfeffectiviteit een rol. Sociale ondersteuning, sociaaleconomische status, taalbarrières en culturele achtergrond kunnen mede bepalen hoe patiënten omgaan met zorg en in hoeverre ze behandeladviezen volgen. Deze factoren worden vaak gemeten via patiëntgerapporteerde uitkomsten, vragenlijsten en klinische observaties.

Het begrip is essentieel voor zowel onderzoek als praktijk. In studies worden patiëntgerelateerde factoren gebruikt om confounding te controleren en de generaliseerbaarheid van bevindingen te verbeteren. In de patiëntenzorg bevordert aandacht voor deze factoren gedeelde besluitvorming, gepersonaliseerde zorg en betere afstemming van behandelingen op de wensen en mogelijkheden van de individuele patiënt.