Oxalaatcomponenten

Oxalaatcomponenten is een verzamelnaam voor chemische verbindingen die de oxalaatgroep bevatten, het dianion van oxaalzuur (C2O4^2−) of oxaalzuur-achtige structuren. In chemische systemen fungeert oxalaat vaak als bidentaat ligand, met twee koolstofatomen en vier zuurstofatomen die tegelijk aan een metaalcentrum binden. Hierdoor ontstaan stabiele chelaatringen van meestal vijf leden; oxalaat kan ook als brugligand fungeren tussen metalen, wat de vorming van ketens of complexe modulen mogelijk maakt.

Veelvoorkomende oxalaatcomponenten zijn oxalaationen en hun zouten, zoals natriumoxalaat (Na2C2O4), calciumoxalaat (CaC2O4) en ammoniumoxalaat ((NH4)2C2O4). In natuur en voeding komen oxalaatcomponenten voor als vrije oxalaat, gecomplexeerd met metaalionen of in kristallijne vormen zoals calciumoxalaat. Oxalaat komt voor in planten en voedingsmiddelen; sommige groenten zoals spinazie en rabarber bevatten relatief hoge oxalaatgehalten.

In biochemie kan oxalaat ontstaan als tussenproduct in metabole routes die glyoxylaat en aspartaat betreffen; het kan ook gevormd worden door oxidatieve afbraak van glyoxylaat. Wat betreft gezondheid en milieu kunnen hoge inname van oxalaatcomponenten bijdragen aan de vorming van calciumoxalaatkristallen in urine, wat bij gevoeligheid mogelijk nierstenen bevordert.

Analytisch worden oxalaatcomponenten onder meer bepaald met titraties, ionenchromatografie, spectroscopie en via precipitatie waarbij calciumoxalaat als indicator of eindproduct kan optreden. See also: oxaalzuur, oxalaat, calciumoxalaat.