Ontwerphandboeken

Ontwerphandboeken zijn verzamelingen documenten die ontwerpprincipes, normen en richtlijnen vastleggen voor een organisatie of project. Ze dienen als referentiepunt voor ontwerpers, ontwikkelaars en stakeholders en helpen bij het realiseren van consistente, kwalitatieve producten en diensten. De term wordt in diverse vakgebieden gebruikt, zoals industrieel ontwerp, gebruikerservaring (UX), grafisch ontwerp en architectuur.

Ontwerphandboeken bevatten doorgaans: ontwerpprincipes en doelgroepen, visuele identiteit (logo, kleuren, typografie), lay-out en grids, componentbibliotheek en interactiepatronen, toegankelijkheids- en usability-eisen, contentstijl en tone of voice. Daarnaast documenteren ze processen, governance, rollen, release- en versiebeheer, en bevatten ze templates, checklists en voorbeelden of codefragmenten die bij de uitvoering helpen.

Ze worden meestal in nauwe samenwerking tussen ontwerpteams, productmanagers en ontwikkelaars opgesteld en onderhouden. Regelmatige evaluaties en aanpassingen ten aanzien van veranderende behoeften leiden tot updates. Deze handboeken ondersteunen onboarding, verhelderen verantwoordelijkheden en bevorderen consistente besluitvorming tijdens planning, ontwerp, ontwikkeling en evaluatie.

Ontwerphandboeken kunnen onderdeel zijn van een breder ontwerpsysteem (design system) of merkhandboek. Een ontwerpsysteem richt zich op herbruikbare UI-componenten en interactiepatronen, terwijl een merkhandboek de visuele identiteit en merkrichtlijnen vastlegt. Praktijkwijs onderscheidt deze elementen vaak door te linken aan code, ontwerpen en communicatie.

In diverse sectoren worden ontwerphandboeken ingezet, onder meer bij techbedrijven, publieke instellingen, onderwijsinstellingen en ontwerp- en adviesbureaus. Het doel is uniformiteit en efficiëntie, zonder de creatieve autonomie te beperken, en om te voldoen aan regelgeving en toegankelijkheidsnormen.