Ontneming

Ontneming is een juridisch instrument in het Nederlandse strafrecht waarmee de staat een persoon kan ontnemen wat hij of zij heeft verkregen uit misdrijf of wat rechtstreeks uit misdrijf voortkomt. Het doel is het financieel lijden van misdrijven te beperken en criminelen minder gelegenheid te geven van hun illegale activiteiten te profiteren.

De ontneming kan betrekking hebben op wederrechtelijk verkregen voordeel of op goederen en vermogensbestanddelen die met het misdrijf zijn verkregen of daaraan uit hoofde van het misdrijf zijn ontleend. Daarnaast kan een verbeurdverklaring mogelijk zijn, waarbij bepaalde goederen definitief aan de staat toekomen. Ontneming staat los van de straf en kan zowel na veroordeling als, in sommige gevallen, tijdens de strafprocedure plaatsvinden.

Procedure en vereisten: de rechter moet vaststellen dat sprake is van een criminele oorsprong van de opbrengsten of van verbanden tussen het misdrijf en de betrokken vermogensbestanddelen. Dit vraagt vaak bewijs van een causaal verband en traceerbaar inkomen of bezit. Tijdens het onderzoek kunnen voorlopige maatregelen zoals beslag worden genomen om het vermogen tijdelijk te bewaren, terwijl later definitieve ontneming kan volgen.

Relatie tot andere instrumenten: beslag is een voorlopige maatregel ter waarborging, verbeurdverklaring is een definitieve confiscatie na veroordeling, en ontneming richt zich specifiek op het terugnemen van verkregen voordeel of verkregen goederen.

Internationaal: vergelijkbare mechanismen bestaan in veel jurisdicties. Het instrument is gericht op financiële tortussen van criminaliteit en wordt vaak toegepast bij misdrijven zoals drugshandel, fraude en corruptie.

Voorbeelden: winst uit drugshandel, autos die met misdrijf verkregen zijn, of bankrekeningen die 母 zijn gevuld met illegale opbrengsten kunnen in aanmerking komen voor ontneming.