Neutrontherapie

Neutrontherapie is een gespecialiseerde vorm van radiotherapie waarbij neutronen, elementaire deeltjes zonder elektrische lading, worden ingezet om tumoren te bestralen. In vergelijking met bestraling met fotonen biedt neutrontherapie vaak een hogere biologische effectiviteit, vooral bij radioresistente of hypoxische tumoren.

Neutronen hebben een hoge lineaire dodeletische energie (LET) en veroorzaken dense ionisaties in weefsel. Deze eigenschap leidt tot meer directe schade aan DNA en een hogere relatieve biologische effectiviteit (RBE) dan fotonen. Daardoor kan dezelfde dosis het tumorweefsel sterker doden, maar ook het risico op schade aan gezond weefsel vergroten.

Neutronen worden geproduceerd in kernreactoren of in deeltjesversnellers en via gespecialiseerde beamlines naar het tumorgebied geleid. De behandeling vereist nauwkeurige dosimetrie, beeldvorming en patiëntpositie, evenals uitgebreide shielding en stralingsbescherming voor personeel. Door de hogere RBE vergt dosiseering strikte kwaliteitscontrole.

Historisch bereikte neutrontherapie aanzienlijke toepassing bij bepaalde hoofd-halstumoren en andere selectieve tumoren. Door de opkomst van betere fotontherapie en protonen-/heavy-iontherapie is het gebruik in veel landen afgenomen, maar het blijft beschikbaar in enkele gespecialiseerde centra.

Voordelen van neutrontherapie zijn hogere potentieel tumorcontrole bij bepaalde tumoren; nadelen zijn verhoogde kans op acute en late bijwerkingen bij normaal weefsel. Patiëntenselectie en centra met de juiste infrastructuur zijn cruciaal voor verantwoord gebruik.