Nefritisch

Nefritisch, in het bijzonder het nefritisch syndroom, is een klinisch patroon binnen de nefrologie dat wordt veroorzaakt door ontsteking van de glomeruli in de nieren. Het wordt gekenmerkt door een combinatie van hematurie (bloed in de urine), meestal milde tot matige proteïnurie, oedeem en hypertensie, soms vergezeld van verminderde nierfunctie.

Klinische kenmerken omvatten cola-gekleurde urine door hematurie, vaak accompanied by rode bloedcelen en cylindrische casts in het urinesediment. Proteïnurie is meestal mild tot matig. Oligurie of verminderde urineproductie komt voor, evenals perifeer oedeem en hoge bloeddruk. Koorts en algemene malaise kunnen voorkomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Oorzaken en etiologie zijn divers. Veel voorkomende oorzaken zijn immuun-gemedieerde glomerulonefritis zoals post-infectieuze GN na streptokokkeninfectie, IgA-nefropathie, membranoproliferatieve GN, lupus nefritis en ANCA-gefuseerde vasculitis. Ook anti-GBM-disease kan het nefritisch patroon presenteren. De onderliggende ziekte bepaalt zowel het verloop als de behandeling.

Diagnostiek omvat anamnese en lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek met urinalysis (hematurie, casts, proteïnurie), bloedonderzoek (creatinine, urea, complement C3/C4, auto-antikeren), en beeldvorming indien nodig. Nierbiopsie wordt geplaatst bij onduidelijke etiologie, falende behandeling of ernstige ziekte om de aard van de glomerulaire ontsteking vast te stellen en gerichte therapie mogelijk te maken.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en op ondersteuning: bloeddrukcontrole (ACE-remmers of ARB’s), diuretica en natriumbinding om edema te verminderen; behandeling van ontsteking met immunosuppressiva bij geselecteerde aandoeningen; behandeling van infectieuze triggers waar mogelijk, en monitoring van nierfunctie.

Prognose varieert. Veel patiënten herstellen volledig of krijgen alleen lichte restklachten, vooral bij jonge kinderen met post-streptokokkale GN. Bij volwassenen en bij ernstige onderliggende aandoeningen kan chronische nierziekte of eindstadiumnieraandoening ontstaan. Preventie richt zich op vroege behandeling van infecties en beheersing van risicofactoren.