Natriumhexametafosfaat

Natriumhexametafosfaat, vaak afgekort als SHMP, is het natriumsalz van hexametafosfaat en heeft de formule Na6P6O18. Het is een cyclisch polyfosphate-polymeer dat uit zes fosfaatgroepen is opgebouwd. In oplossing vormt het een heldere, matig viscose vloeistof en het is een wit, hygroscopisch poeder. Het is stabiel bij kamertemperatuur maar hydrolyseert onder zure omstandigheden.

De stof heeft belangrijke chemische eigenschappen als sequestreermiddel. Door binding van multivalente metaalionen zoals calcium en magnesium kan natriumhexametafosfaat spoilers zoals kalk en ongewenste ionen in oplossingen helpen voorkomen. Hierdoor functioneert het als oplosmiddel- en verontreinigingsremmend middel in verschillende toepassingen. In waterige oplossingen kan het ook de pH beïnvloeden en fungeren als buffer. Bij verhitting of contact met zuren valt het af naar orthofosfaatachtige fragmenten.

Productie en toepassingen: Natriumhexametafosfaat wordt industrieel vervaardigd door condensatie en cyclisatie van natriumsalts afgeleid van fosforzuur, gevolgd door kristallisatie tot een zuivere poedervorm. Veelvoorkomende gebruiksgebieden omvatten voedselindustrie, detergenterie en waterbehandeling. In de voedingsmiddelenindustrie fungeert SHMP als sequestreer- en texturiserend middel, dat helpt bij het voorkomen van ijzer- en calciumionenbinding en daarmee de textuur en houdbaarheid verbetert. In detergenten en schoonmaakmiddelen werkt het als anti-oksorger en disperserend middel, waardoor opwekking van kalkaanslag wordt beperkt en ingrediënten beter verdeeld blijven. Daarnaast wordt het toegepast in papier, keramiek en bepaalde coatingprocessen als deflocculant en stabilisator.

Veiligheid en regelgeving: natriumhexametafosfaat wordt in veel regio’s als voedingsadditief toegepast binnen vastgestelde limieten. Bij hoge doseringen kan het maagdarmklachten veroorzaken; zoals bij alle polyfosfaten geldt dat veilige gebruiksvoorwaarden gevolgd moeten worden. Opslag gebeurt droog en afgesloten, bij kamertemperatuur.