Nationaalrecht

Nationaalrecht is het geheel van rechtsregels die binnen een land gelden en de organisatie van de staat, de rechten en plichten van burgers en bedrijven, en de werking van de openbare macht regelen. Het vormt het kader waarbinnen de nationale politiek, het maatschappelijk leven en de economie functioneren en verschilt van internationaal recht, dat de betrekkingen tussen staten en internationale organisaties regelt.

De belangrijkste bronnen van nationaalrecht zijn de grondwet, wetten en algemene regelgeving, besluiten en regelingen van de overheid, jurisprudentie van de rechtspraak en, in beperkte mate, gewoonterecht. De grondwet geldt als hoogste norm; onderliggende wetten en regels geven nadere uitwerking aan de bevoegdheden van parlement, regering en rechter. Rechten en plichten worden bovendien in rechtbanken en andere instanties toegepast en gehandhaafd.

Nationaal recht opereert niet los van internationaal en supranationaal recht. In veel rechtsstelsels heeft internationaal recht, en in EU-lidstaten ook EU-recht, invloed op nationaal recht. Europese verdragen en EU-wetgeving kunnen de nationale normering beïnvloeden en in sommige gevallen voorrang hebben boven nationale wetgeving, afhankelijk van de rechtsorde en constitutionele bepalingen.

Verwante vakgebieden omvatten onder meer constitutioneel recht, administratief recht, strafrecht, civiel recht en het regels voor procedures. Rechterlijke instanties zoals rechtbanken en gerechtshoven interpreteren en handhaven het nationaal recht, terwijl publieke- en private instellingen de regelgeving uitvoeren en toepassen.