Mitigatiehiërarchie

Mitigatiehiërarchie is een raamwerk voor besluitvorming bij projecten en milieubeoordelingen waarmee negatieve milieueffecten van menselijke activiteiten stap voor stap worden voorkomen of beperkt. Het doel is om schade te voorkomen of minimaliseren voordat compensatie op orde wordt gezet, en zo bij te dragen aan duurzame ontwikkeling.

De hiërarchie bestaat uit vier opeenvolgende stappen: vermijden, verminderen, herstellen en compensatie. Vermijden betekent dat ontwerp- of locatiekeuzes zodanig worden aangepast dat de onvervangbare ecologische schade niet optreedt. Minimaliseren houdt in dat de resterende impact zo veel mogelijk wordt teruggedrongen door technische en operationele maatregelen. Herstellen (of rehabiliteren) richt zich op het herstel of herstel van beschadigde ecosystemen en functies waar mogelijk. Compensatie of offsetting wordt ingezet voor effecten die niet kunnen worden vermeden of geminimaliseerd; dit gebeurt doorgaans door het behoud, herstel of creëring van natuurvensters elders, met langdurige zorg en monitoring.

In de praktijk wordt de mitigatiehiërarchie toegepast bij infrastructuurprojecten, mijnbouw, energiesector en landgebruiksprojecten, en in milieueffectrapportages. Uitgesproken kaders zoals de IFC Performance Standards en Europese milieu- en biodiversiteitsrichtlijnen geven eisen aan aanvullende criteria zoals extraiteit, duurzaamheid en permanente garanties.

Hoewel het raamwerk beleidsmakers en bedrijven helpt om ecologische schade systematisch aan te pakken, bekritiseert men dat compensatie vaak een lastige vervanging kan zijn voor directe schade, en dat offsets niet altijd permanent of bijkomend zijn. Effectiviteit hangt sterk af van heldere baselines, monitoringsystemen, en governance die naleving en publieke participatie waarborgt; onbeheerde of onvoldoende gecontroleerde offsetprojecten kunnen biodiversiteit niet terugbrengen.

Zie ook: biodiversiteitsoffsetting, milieueffectrapportage, duurzame ontwikkeling.