Melatoninepieken

Melatoninepieken verwijzen naar pieken in de concentratie melatonine in het bloed of plasma, die het nachtelijke biologische ritme van mensen weerspiegelen. Melatonine wordt voornamelijk geproduceerd door de pijnappelklier en speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de slaap-waakcyclus. De secrectie volgt een circadiaan patroon: bij afname van fel licht in de avond begint de melatonineproductie, de piek ontstaat doorgaans in het late deel van de nacht en de niveaus dalen weer na de ochtend. De exacte timing en hoogte van deze piek variëren tussen individuen en hangen af van factoren zoals leeftijd, levensstijl en omgeving.

De aanvang van de piek kan worden vastgesteld met het dim light melatonin onset (DLMO), een veelgebruikte maat voor de circadiane fase. In schemerlicht of donker verhoogt melatonine de kans op slaperigheid en “klart” de hersenen een signaal uit over het tijdstip van slapen. Lichtinval, vooral blauw licht, onderdrukt deze secretie en kan de piek verschuiven of afvlakken. Oudere personen produceren doorgaans minder melatonine en ervaren een verlaagde en mogelijk vroegere piek. Bij kinderen kan de piek vroeger op de avond voorkomen.

Melatoninepieken hebben praktische implicaties voor slaapkwaliteit en circadiane uitslag bij jetlag, ploegendienst en slaapstoornissen zoals vertraagde slaapfase. Ze vormen een onderzoeksanker in de circadiane biologie en worden gebruikt bij diagnose en behandeling van circadiane ritmestoornissen en bij overwegingen voor lichttherapie of melatoninesupplementen, zeker wanneer timing cruciaal is.