Kwaliteitsschommelingen

Kwaliteitsschommelingen verwijzen naar variaties in de kwaliteit van een product of dienst in de tijd. Ze kunnen optreden binnen een enkele batch of over meerdere batches en hebben invloed op conformiteit van kenmerken zoals functionaliteit, duurzaamheid en esthetiek. De term beschrijft zowel kleine, dagelijkse afwijkingen als grotere episodische veranderingen in prestaties.

Oorzaken van kwaliteitsschommelingen liggen vaak op drie niveaus: inherent procesvariatie (common causes), specifieke oorzaken (special causes) en toeval. Voorbeelden zijn variatie in grondstoffen, slijtage van gereedschappen, veranderingen in prosesinstellingen, menselijk handelen, meetfouten en omgevingsfactoren zoals temperatuur en vocht. Leverancierskwaliteit en wijziging in onderhoudsfrequenties kunnen eveneens leiden tot fluctuaties in eindkwaliteit.

Metingen en analyse van kwaliteitsschommelingen maken doorgaans gebruik van statistische methoden. Statistische procescontrole (SPC) met controlekaarten, proces-capabiliteitsanalyses (bijv. Cp, Cpk) en defect- of non-conformiteitsmetingen helpen om signalen van afwijking tijdig te detecteren. Bij verdenking op onderliggende oorzaken worden root cause analyses, faalmode- en effectanalyse (FMEA) en corrigerende acties toegepast.

Impact van kwaliteitsschommelingen omvat verhoogde kosten door herwerk, afkeur, garantieclaims en voorraadbeheerproblemen, evenals mogelijke schade aan klanttevredenheid en reputatie. Beheersing en vermindering van variatie richten zich op design-for-quality, standaardisatie, training, preventief onderhoud, streng leveranciersbeheer en inzet van methoden zoals Six Sigma en Lean. ISO 9001-achtige kwaliteitsmanagementsystemen ondersteunen structuur en continue verbetering om fluctuaties te beperkt houden. Kwaliteitsschommelingen zijn daarmee een centraal onderwerp in kwaliteitszorg en operationeel management.