Kriteriebasert

Kriteriebasert is een evaluatie- of besluitvormingsbenadering die volledig leunt op vooraf vastgestelde criteria of normen. In tegenstelling tot normgebaseerde beoordelingen, waarbij prestaties worden vergeleken met die van anderen, toetst en beoordeelt een criteriabased methode of een resultaat voldoet aan expliciete criteria. Deze criteria beschrijven wat iemand moet kennen, kunnen of laten zien om aan de gewenste standaarden te voldoen.

In onderwijs wordt vaak gesproken van criteriabased toetsen en beoordelen. Rubrics of beoordelingskaders bevatten concrete criteria met beschrijvende niveaus die aangeven wat vereist is bij elk niveau van bekwaamheid. De uitkomst geeft aan welke criteria zijn gehaald en welke aandachtspunten hebben, vaak rechtstreeks gekoppeld aan leerdoelen. Criteriabased evaluaties richten zich op de bewijsvoering die aantoont dat de competenties zijn verworven, eerder dan op een vergelijking met medecrowd.

Voordelen van deze aanpak zijn onder meer verhoogde transparantie, voorspelbaarheid en fairness, omdat beslissingen worden gebaseerd op duidelijk omschreven normen. Daarnaast kan criteriabased beoordelen de betrouwbaarheid en validiteit vergroten wanneer criteria zorgvuldig zijn ontworpen en geverifieerd. Echter, het ontwerpen van valide en betrouwbare criteria kost tijd en expertise, en een te rigide set criteria kan creativiteit of contextuele nuance belemmeren. Beoordelaars moeten getraind worden en kalibratie zoeken om consistente beoordelingen te waarborgen.

Toepassingsgebieden omvatten onderwijs, professionele evaluatie en kwaliteitsbeoordelingen in organisaties, evenals klinische richtlijnen en certificeringstrajecten.