Koudeperiodes

Koudeperiodes zijn perioden met aanhoudend lagere temperaturen dan normaal, wereldwijd of regionaal. In de klimaatwetenschap verwijst de term naar langere periodes waarin het gemiddelde klimaat kouder is dan in de voorafgaande fase, vaak gepaard gaand met uitbreiding van ijs in poolgebieden en op hoge bergen. Koudeperiodes kunnen voorkomen als volledige glacialen (ijstijden) maar ook als kortdurende episodes binnen een interglaciaal.

Oorzaken en mechanismen: Koudeperiodes ontstaan door een combinatie van factoren, waaronder variaties in de hoeveelheid zonnestraling als gevolg van Milankovitch-cycli (veranderingen in de stand en de beweging van de aarde rondom de zon), vulkanische aerosolen die zonlicht blokkeren, en veranderingen in oceaanstromingen en atmosferische circulatiepatronen (zoals veranderingen in de Golfstroom). Ook verschuivingen in de concentraties van broeikasgassen spelen een rol. De uiteindelijke uitkomst hangt af van de interactie tussen deze factoren en van regionale factoren zoals topografie en landgebruik.

Historische voorbeelden: De Laatste IJstijd (ongeveer 26.000–19.000 jaar geleden) was een lange periode met uitgebreide ijskappen. De Jonge Dryas (ongeveer 12.900–11.700 jaar geleden) kende een abrupte koude periode in een tijd van opwarming. De Kleine IJstijd (ongeveer 1300–1850) trof grote delen van Europa en Noord-Amerika en kende voornamelijk koelere en wisselend natte weersomstandigheden.

Gevolgen: Koudeperiodes beïnvloeden landbouwzekerheid, watervoorziening, ecosystemen en infrastructuur en kunnen regionale weerspatronen versterken. Tegenwoordig leidt menselijk beïnvloerd klimaat tot een algemene opwarming, waardoor globaal koudeperiodes minder frequent voorkomen, hoewel regionale koudegolven nog steeds kunnen optreden.