Kostbaarste

Kostbaarste is de superlatieve vorm van het Nederlandse bijvoeglijk naamwoord kostbaar. Kostbaar betekent zowel waardevol als dierbaar of kostbaar in de zin van duur, en de term kan verwijzen naar monetaire waarde, maar ook naar sentimentele of morele waarde. Als substraat duidt kostbaarste op de hoogste graad van kostbaarheid of waarde binnen een groep.

Gebruik en vorming: de superlatieve trap wordt meestal gevormd met het bepaald lidwoord, bijvoorbeeld het kostbaarste juweel of de kostbaarste herinnering. In het meervoud kun je zeggen de kostbaarste dingen of de kostbaarste juwelen. Wanneer iemand één object het meest waardevol maakt binnen een vergelijking of categorie, spreek men ook wel van een van de kostbaarste, bijvoorbeeld een van de kostbaarste bezittingen. De vergelijkingsvorm is kostbaarder en de overtreffende trap is kostbaarste; ook in zinnen met meest kan de betekenis overheersend zijn.

Etymologie: kostbaar is afgeleid van Middle Dutch costbaer(costbaar) met dezelfde betekenis van waard zijn, prijswaardig. De samenstelling suggereert letterlijk ‘waard om te kosten’, oftewel waardevol of duur.

Signaalwaarde en nuance: kostbaarste kan zowel betrekking hebben op daadwerkelijke prijs als op overdrachtelijk gewicht, zoals betekenisvol of emotioneel dierbaar. In die zin kan kostbaarste synoniemen oproepen als duurste, waardevolste of meest dierbare, afhankelijk van de context. Voorbeelden zijn onder meer het kostbaarste bezit of de kostbaarste herinnering.