Kleinschalig

Kleinschalig is een Nederlands begrip dat verwijst naar iets wat op kleine schaal gebeurt, met beperkte omvang, vaak dichter bij de gebruiker en met meer directe menselijke betrokkenheid. Het begrip wordt gebruikt om initiatieven en systemen te onderscheiden van grootschalige of industrialiseerde vormen. Kleinschaligheid kan betrekking hebben op fysieke grootte, productievolume, locatie of organisatievorm, en sluit vaak aan bij principes als nabijheid, flexibiliteit en maatwerk.

In de bouw en stedelijke ontwikkeling wordt kleinschaligheid doorgaans geassocieerd met wijkgerichte woningbouw, met focus op betaalbaarheid, sociale integratie en duurzaamheid. In de landbouw verwijst het naar kleine boerderijen en de korte keten, waarbij productie en afzet lokaal hand in hand gaan. In de zorg en kinderopvang verwijzen kleinschalige voorzieningen naar compacte locaties, met meer persoonlijke begeleiding en nabijheid. In de energievoorziening kan kleinschaligheid betrekking hebben op decentrale productie zoals zonne- of windenergie en op microgrids.

Voordelen van kleinschaligheid zijn onder meer flexibiliteit, maatwerk en meer sociale betrokkenheid, met potentieel minder afstand tussen aanbod en vraag en betere lokale aansluiting. Nadelen zijn hogere kosten per productie-eenheid, beperkt schaalvoordeel en complexere coördinatie en regelgeving.

Overheden en sociaal ondernemerschap stimuleren kleinschalige initiatieven via subsidies, fiscale prikkels en vereenvoudigde regels voor kleine operators, maar ook regeldruk en financieringsrisico’s blijven bestaan.

See also: kleinschalige landbouw, kleinschalige zorg, microgrid, korte keten, lokale productie.