Hoofdparameter

Hoofdparameter is een term die in wiskunde, statistiek en modelleerpraktijk wordt gebruikt om het belangrijkste of primaire parameter van een systeem of model aan te duiden. In veel gevallen bepaalt deze parameter in grote mate de output, dynamiek of interpretatie van het model, terwijl andere parameters een ondersteunende of aanvullende rol spelen. De hoofdparameter kan per vakgebied verschillen, afhankelijk van de onderzoeksvraag en de context van het model.

In statistische analyses wordt regelmatig gesproken over de hoofdparameter (of parameter of interest) als de parameter waarover in het bijzonder inference wordt gedaan. Andere parameters die een rol spelen bij de beschrijving van het proces worden gezien als bijparameters of nuisance parameters. Het onderscheid tussen hoofd- en bijparameters is belangrijk bij het ontwerpen van proefopstellingen, bij het kiezen van estimatiemethoden en bij het bepalen van de mate van onzekerheid die op de hoofdparameter rust.

Identificatie en evaluatie van de hoofdparameter gebeuren vaak via gevoeligheidsanalyse, waarbij men onderzoekt hoe veranderingen in elke parameter de voorspelde uitkomst beïnvloeden. In experimenteel ontwerp streeft men ernaar de meting van de hoofdparameter te optimaliseren, bijvoorbeeld door het verzadigen van de variabiliteit of het kiezen van gerichte meetomstandigheden.

Voorbeelden variëren afhankelijk van het vakgebied. In een lineair model y = a + b x kan b de hoofdparameter zijn als de onderzoeksvraag draait om de relatie tussen x en y. In natuurkunde of engineering kan een drijvende kracht, zoals een dragcoëfficiënt of een tijdsafhankelijke parameter, als hoofdparameter worden beschouwd omdat deze de dynamiek het meest bepaalt.

Het begrip is contextafhankelijk; sommige literatuur gebruiken directe uitdrukkingen als hoofdparameter of parameter van belang, afgestemd op de specifieke onderzoekscontext.