Groeitemperatuur

Groeitemperatuur is de temperatuurzone waarin een organisme in staat is te groeien. Ze beïnvloedt de snelheid van stofwisselingsprocessen en de synthese van biomoleculen. Vaak worden minimum-, optimum- en maximumtemperaturen onderscheiden, ook wel de cardinale temperaturen genoemd.

Organismen worden vaak ingedeeld naar hun optimale groeitemperatuur: psychrofielen (koud), mesofielen (gematigd) en thermofielen (heet). Temperaturele grenzen bepalen of groei mogelijk is en tot welke mate. Bij veel organismen nemen enzymatische activiteit en membraanfluiditeit toe tot een optimum en nemen daarna af bij hogere temperaturen door denaturatie en beschadiging.

In laboratoria en industriële fermentatie wordt groeitemperatuur streng gecontroleerd. Groeicurves worden opgesteld door groei te meten bij verschillende temperaturen met behulp van optical density of kolonie-vormende eenheden. Temperatuurbehoud met incubators en bioreactors is cruciaal. De Q10-coëfficiënt beschrijft meestal een verdubbeling van de groeisnelheid bij een stijging van 10 °C in veel systemen.

Toepassingen variëren: bij microben bepaalt de temperatuur de opbrengst en stabiliteit van producten; in voedselveiligheid wordt hittebehandeling gebruikt om groei te voorkomen. Bij planten en zaden beïnvloedt groeitemperatuur kieming, groeisnelheid en bloei; afwijkingen kunnen stress, misvorming of mislukte vruchtzetting veroorzaken.

Voorbeelden van waargenomen optima: Escherichia coli groeit bij ongeveer 37 °C (optimum rond 37 °C). Saccharomyces cerevisiae heeft een optimum circa 30 °C. Psychrofiele bacteriën groeien onder ~15 °C, terwijl veel thermofiele organismen bij 60 °C of hoger floreren.

---