Groeiplaatsen

Groeiplaatsen is een term die in de biologie wordt gebruikt om regio’s aan te duiden waar groei optreedt. Deze zones kenmerken zich doorgaans door een hoge activiteit van celdeling en weefsvorming, en kunnen voorkomen in planten, dieren en micro-organismen.

In planten zijn groeipunten meristemen. Het belangrijkste groeipunt bevindt zich aan de top van wortels en stengels (apicale meristemen) en zorgt voor lengtegroei, oftewel primair groeiproces. Axillaire meristemen in de oksels van bladeren kunnen zijscheutgroei leveren. Daarnaast spelen laterale meristemen zoals het cambium en het feliumkambium een rol bij secundaire groei, die zorgt voor toename van diameter en de vorming van hout en bast bij veel bomen en struiken. In sommige planten bestaan ook intercalair meristemen tussen bestaande cellaaglagen, wat bij bepaalde species snelle bladverlenging mogelijk maakt.

In dieren en mensen komt groei onder andere tot uitdrukking in groeischeiben, ook wel epifyseerde platen genoemd. Deze kraakbeenachtige schijven bevinden zich aan de uiteinden van lange botten en maken verlenging van het bot mogelijk tijdens de jeugd. Met het rijpen sluiten deze groeiplaten uiteindelijk en vindt geen lengtegroei meer plaats.

Andere contexten waarin men van groeipunten spreekt, zijn microbiologie en weefselkweek, waar bepaalde zones in culturen of biofilms hogere groei-activiteit vertonen. Het begrip groeiplaatsen ondersteunt het begrijpen van ontwikkelingsprocessen, anatomische structuren en toegepaste praktijken zoals veredeling, pruning en medische diagnose.