Groeibeheer

Groeibeheer is een term uit de Nederlandse horticulture die verwijst naar de systematische beheersing van de plantengroei met als doel een gewenste grootte, vorm en vitaliteit van het gewas te behouden. Het wordt toegepast in kwekerijproductie, gewassen in glas- en kasomstandigheden, maar ook in landschaps- en tuinoogst. Het doel is om vegetatieve groei te balanceren met reproductieve ontwikkeling en om de efficiëntie van zonlichtgebruik, luchtcirculatie en hulpbronnen te verbeteren.

Belangrijke technieken zijn onder meer snoeien en toppen om overtollige groeikracht te verwijderen en planten te vormen; Pinching of het onderdrukken van apicale dominantie om vertakking te stimuleren; training en steunbomen of treillering om de groei in gewenste richtingen te leiden; ruimtelijke indeling en plantdichtheid die de groei en de opbrengst beïnvloeden. Daarnaast spelen omgevingsbeheersing (temperatuur, belichting, vochtigheid) en irrigatie- en voedingsbeheer een cruciale rol bij het sturen van de groeisnelheid. In veel gewassen worden groeiregulators toegepast om lengtegroei te onderdrukken of vertakking te bevorderen, vaak in combinatie met een gecontroleerde voeding en waterniveau.

Toepassingen variëren per crop en situatie: in kasteelt van tomaat en komkommer helpt groeibeheer bij compacte planten en hoge densiteit. Bij siergewassen en fruitbomen ondersteunt het een uniforme maat en marktwaardige vorm, wat de werkdruk voor snoeien verlaagt. In de landschapsarchitectuur draagt groeibeheer bij aan beheersbare grootte en esthetiek van scheuten en struiken.

Evaluatie en uitdagingen omvatten monitoring van lengtes van scheuten, internodale afstand en opbrengst, evenals kosten, stressrisico’s en regelgevende aspecten bij het gebruik van groeiregulators. Een succesvol programma vereist maatwerk per gewas en teeltomstandigheden.